O nas
Zakład Doświadczalny BONIN
Lokalizacja
Zakład Doświadczalny Bonin wchodzi w skład grupy IHAR – PIB Radzików (Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin – Państwowy Instytut Badawczy).
Zakład zlokalizowany jest w województwie zachodniopomorskim, powiecie koszalińskim, gminie Manowo, miejscowości Bonin przy drodze krajowej nr 11 – trasa wyjazdowa z Koszalina w kierunku Poznania.
Ludzie
Kadra Zakładu
W Zakładzie Doświadczalnym zatrudnionych jest obecnie 13 osób, w tym dyrektor dr inż. Grzegorz Hury, główna księgowa Maria Gościńska, księgowa mgr Beata Maziec, główny specjalista ds. kadr i płac mgr Magdalena Miziołek oraz pięciu traktorzystów, magazynier i trzech robotników.
grunty i obiekty
Użytki rolne
Całkowita powierzchnia Zakładu wynosi 1680 ha, z tego użytków rolnych jest 1570 ha, w tym grunty orne 985 ha oraz łąki i pastwiska 585 ha. Rozłóg gruntów rolnych jest w miarę zwarty, niemniej Zakład Doświadczalny oprócz pomieszczeń biurowych, warsztatowych, inwentarskich zlokalizowanych w miejscowości Bonin posiada także drugą lokalizację tzw. bazę w miejscowości Mierzym.
Co robimy?
Struktura zasiewów
W strukturze zasiewów dominują zboża ozime – około 540 ha (pszenica i pszenżyto), które obejmują zasiewy produkcji towarowej jak również rozmnożenia materiału siewnego obu gatunków prowadzone dla Hodowli Roślin Strzelce Sp. z o.o. (Grupa IHAR-PIB).
Następny w kolejności zajmowanej powierzchni jest rzepak ozimy – około 250 ha.
Z upraw jarych występuje łubin wąskolistny (około 65 ha) z uwagi na spełnianie wymogu zazielenienia, ale również rozmnażamy materiał siewny dla Hodowli Roślin Smolice Sp. z o.o. oddział Przebędowo (Grupa IHAR-PIB).
Od niedawna siejemy także kukurydzę na ziarno (około 130 ha), która jest alternatywą dla mało wydajnego łubinu wąskolistnego oraz rozszerza ograniczone zmianowanie: pszenica-rzepak oraz pozwala rozładować spiętrzenie prac polowych.
Od ponad dziesięciu lat zaniechano uprawy ziemniaków. Pomimo tego, iż ośrodek w Boninie (znany pod nazwą Instytut Ziemniaka w Boninie) słynny był na cały Świat z badań i hodowli ziemniaka.
Oprócz produkcji roślinnej w Zakładzie prowadzona jest jeszcze produkcja zwierzęca, polegająca na opasie bydła – około 100 sztuk.
Nasza historia
BONIN
Najstarsza wzmianka o miejscowości Bonin pochodzi z końca XIII w n.e. Większość historyków przyjmuje, że Bonin był główną siedzibą słynnego i znakomitego rodu pomorskiego Boninów.
Przez następne stulecia zmieniali się jego właściciele. Pod koniec XVIII wieku należał do rodu szlacheckiego Holtz, którzy rozbudowali majątek.
W roku 1914 dobra szlacheckie R. Holtza przejmuje Philip Wahnschaffe:
- posiadłość ogółem – 1030 ha
- ornej – 487 ha
- łąki – 160 ha
- pastwiska – 80 ha
- inne, dzierżawa – 120 ha
- drogi, nieużytki – 8 ha
- wody – 175 ha
- konie – 91 szt.
- bydło – 295 szt.
- krowy – 120 szt.
Do naszych czasów przetrwał jedynie budynek gorzelni i budynki mieszkalne. Osada Bonin była typową ulicówką położoną w pewnym oddaleniu od historycznej drogi Koszalin-Bonin.
Od osady przebiegał kanał łączący dwa jeziora, a na pd.-zach. biegnie tor kolejowy Koszalin-Świelino. We wschodniej części wsi znajdował się pałac z dziedzińcem gospodarczym i rozległym parkiem. Na niewielkim wzgórzu usytuowany jest kościół filialny pw. Św. Izydora z XIV w.
Przekazanie gospodarstw
Nasze początki
W dniach 27.10 i 4.11.1950 r.
komisja reprezentująca Armię Radziecką przekazała komisji reprezentującej stronę polską z zarządcami majątków gospodarstw: Mierzym – Panem Janem Kłobukowskim, Bonin – Panem Jaskólskim budynki i ziemię znajdującą się w tych dwóch gospodarstwach.
Pozostały majątek tj. inwentarz, maszyny, urządzenia, zapasy, wyposażenie warsztatów, magazynów, stołówki itp. strona polska wykupiła od Armii Radzieckiej za gotówkę.
Przejęte gospodarstwa
podporządkowano Państwowym Gospodarstwom Rolnym – zespołowi PGR Bonin. W lipcu 1957 roku rozwiązano zespół i utworzono samodzielne Państwowe Gospodarstwo Rolne w Boninie składające się z dwóch gospodarstw Bonin i Mierzym.
Z dniem 1 lutego 1962 roku Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin przejął od Zarządu PGR w Koszalinie PGR Bonin do prowadzenia hodowli i nasiennictwa ziemniaka. Przejęte gospodarstwa posiadały łącznie 1289 ha gruntów w tym 1190 ha użytków rolnych.
Dyrektorem w tym czasie był Pan Julian Dąbrowski, który pełnił tą funkcję do listopada 1962r.
W grudniu 1962 roku
na Dyrektora – organizatora Stacji Hodowlano–Badawczej IHiAR w Boninie powołano Pana Witolda Mańkowskiego. Od wiosny 1963 roku rozpoczęto z dużym powodzeniem pierwsze intensywne próby organizowania Działu Naukowego do prowadzenia prac badawczo–hodowlanych. Potwierdzeniem rozpoczęcia działalności Stacji Hodowlano–Badawczej IHiAR w Boninie jako centralnego ośrodka hodowlano – badawczego nad ziemniakiem była Uchwała Wojewódzkiej Rady Narodowej w Koszalinie z 28 lutego 1964 r.
Zarządzeniem Nr 242
Ministra Rolnictwa z dnia 11 listopada 1968 r. (GMorg-022/JN-11) utworzono Zakład Doświadczalny Ziemniaka Bonin. Zakład podporządkowany został bezpośrednio Dyrektorowi Instytutu Ziemniaka w Boninie.
Przedmiotem działania było:
prowadzenie prac naukowo – badawczych dotyczących ziemniaka zgodnie z planem Instytutu Ziemniaka, prowadzenie produkcji rolnej zgodnie z ustalonymi wymogami postępowego gospodarowania.
Nadzór nad Zakładem Doświadczalnym Ziemniaka sprawował Minister Rolnictwa.
W dniu 30 grudnia 1996 roku
Zarządzeniem Nr 13 Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej połączono Instytut Ziemniaka w Boninie z Instytutem Hodowli i Aklimatyzacji Roślin w Radzikowie, a Zarządzeniem Dyrektora IHiAR w Radzikowie z dnia 16 stycznia 1997 r. od 1.01.1997 r. zmieniono nazwę na: Zakład Doświadczalny Hodowli i Aklimatyzacji Roślin w Boninie.
Funkcje Dyrektora Zakładu kolejno pełnili:
- Julian Dąbrowski do listopada 1962 r.
- Witold Mańkowski od grudnia 1962 r do września 1967 r. (4 l, 9 m)
- Józef Szydłowski od 2 października 1967 r. do 31 marca 1969 r. (1 r, 5 m)
- Szymon Dajda od 16 maja 1969 r. do 31 marca 1978 r. (9 lat)
- Edward Sidz od 1 kwietnia 1978 r. do 31 października 1982 r. (3 l, 6 m)
- Jerzy Budnik od 1 listopada 1982 r. do 30 czerwca 1985 r. (2 l, 7 m)
- Jerzy Skarżyński od 1 lipca 1985 r. do 31 lipca 1986 r. (1 r, 1m)
- Marian Roguszczak od 1 sierpnia 1986 r. do 31 października 2001 r. (15 l, 2 m)
- Jan Jankowski od 26 października 2001 r. do 31 grudnia 2019 r. (18 l, 2 m)
Prace hodowlano – badawcze
prowadzono w Zakładzie w Dziale Naukowo-Badawczym.
Zlokalizowana tam hodowla twórcza w okresie największego rozkwitu wysadzała rocznie do 100 tysięcy siewek, a w niektórych latach i więcej. W 1990 roku hodowlę twórczą z Zakładu przeniesiono do Instytutu Ziemniaka.
Hodowla Zachowawcza połączona z produkcją nasienną prowadzona była do 1992 r. W 1993 r. hodowlę twórczą przejął Instytut Ziemniaka, a nasiennictwo – produkcję SE i E pozostawił w Zakładzie. Produkcja nasienna w Zakładzie oparta była na odmianach własnej hodowli tj. Zakładu i Instytutu. W tym czasie areał plantacji nasiennych wahał się w granicach od 30 do 40 ha w latach 1968 – 1975 do 80 ha w latach 1977 – 1984 i do 160 ha w latach późniejszych.
Pierwszą odmianę ziemniaka (IRYS) wyhodowaną w Boninie wpisano do Rejestru Odmian w 1974 r. Ważniejsze odmiany zarejestrowane w Zakładzie: Aksamitka, Lotos, Mila, Atol B, Beata, Danusia N, Cedron N, Glada.
Zakład prowadził trzy główne kierunki produkcji:
- reprodukcja nasienna materiałów ziemniaka
- produkcja towarowa pszenicy i rzepaku oraz produkcja nasienna zbóż jarych
- produkcja mleka
Cele, zatrudnienie…
Nasza działalność
Głównym celem działalności
Zakładu było osiąganie trwałej opłacalności gospodarczej, dotyczącej produkcji i dostarczania odbiorcom produktów roślinnych i zwierzęcych.
O wyborze tych kierunków decydowały: opłacalność i istnienie rynków zbytu, tradycje i umiejętności oraz zasoby produkcyjne. Inwentarz żywy stanowiło pogłowie bydła rasy biało-czarnej ogółem 294 sztuki, w tym krów mlecznych 120 sztuk.
Zakład posiadał niezbędne do prowadzenie produkcji roślinnej i zwierzęcej środki trwałe i obrotowe, które corocznie były odnawiane przez stosowanie nowych technologii i unowocześnianiu parku maszynowego.
W Zakładzie
zatrudnionych było 27 osób, w tym 9 osób stanowiło kadrę inżynieryjno – techniczną i administracyjną, a 18 osób zatrudnionych było bezpośrednio w produkcji roślinnej i zwierzęcej. W wewnętrznej strukturze organizacyjnej wyodrębnione były dwa gospodarstwa: Bonin i Mierzym, zarządzane bezpośrednio przez dyrektora Zakładu.
Do prowadzenia działalności gospodarczej w wyżej opisanych kierunkach produkcji lokalizację Zakładu należy ocenić jako korzystną.
Wpływały na to następujące elementy:
- bliskość rynków zbytu na większość produktów;
- stosunkowo korzystne warunki przyrodnicze dla reprodukcji nasiennej ziemniaków oraz możliwość bezpośredniego korzystania z bazy i dorobku Instytutu;
- średnia jakość gleb utrzymywanych w dobrej kulturze, umożliwiająca uprawę większości roślin;
- zwarty rozłóg użytków rolnych i ich położenie wokół ośrodków gospodarczych;
- przyjazne środowisko naturalne przydatne w chowie i hodowli bydła.
W dniu 16 marca 2010 r.
Rozporządzeniem Rady Ministrów Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin w Radzikowie otrzymał status państwowego instytutu badawczego.
